İHRACAT BEDELLERİNİN YURDA GETİRİLMESİ İLE
İLGİLİ OLARAK YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
Bilindiği gibi ihracat bedellerinin yurda getirilmesi ile ilgili hükümler Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararla düzenlenmiş olup, uygulama esasları 91-32/5 sayılı Tebliğ ile belirlenmiştir. Söz konusu Tebliğde 3.9.2005 tarih ve 25925 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2005-32/90 sayılı Tebliğ ile bazı değişiklikler yapılmış olup, bu Sirkülerimiz, yapılan değişikliklerin özet olarak bilgilerinize sunulması amacıyla hazırlanmıştır.
Yapılan değişiklikler Tebliğin yayım tarihi olan 3 Eylül 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
1. IRAK’A YAPILAN İHRACAT VE TRANSİT TİCARET NEDENİYLE YURDA GETİRİLEN EFEKTİF DÖVİZLER İÇİN BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ ARANMAYAN TUTAR 50.000 ABD DOLARINDAN 100.000 ABD DOLARINA ÇIKARILMIŞTIR :
91-32/5 sayılı Tebliğin 15 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Eski Şekil Yeni Şekil
Madde15-g) Irak’a gerçekleştirilen ve tutarı 50.000 ABD doları veya eşitine kadar olan ihracat veya transit ticarete ilişkin mal bedellerini oluşturan efektiflerde 30.06.2005 tarihine kadar beyan yükümlülüğü aranmaz.
Madde 15-g) Irak’a gerçekleştirilen ve tutarı 100.000 ABD doları veya eşitine kadar olan ihracat veya transit ticarete ilişkin mal bedellerini oluşturan efektiflerde 31.12.2006 tarihine kadar beyan yükümlülüğü aranmaz.
Görüldüğü gibi yapılan değişiklikle Irak’a gerçekleştirilen ihracat veya transit ticarete ilişkin olarak
yurda getirilen efektif dövizlerde beyan yükümlüğü aranmayacak miktar 50.000 ABD Dolarından
100.000 ABD Dolarına çıkarılmıştır. Öte yandan beyan yükümlülüğü aranmayacak süre de
30.6.2005’ten 31.12.2006’ya uzatılmıştır.
2. MÜCBİR SEBEBİN VARLIĞI HALİNDE İHRACATÇIYA TANINAN EK SÜRELER 3 AYDAN 6 AYA ÇIKARILMIŞTIR :
91-32/5 sayılı Tebliğin 22’nci maddesi gereğince ihracat bedelinin süresi içerisinde yurda getirilmesi ve bir bankaya veya özel finans kurumuna satılmasına engel olan “mücbir sebep”ler bulunması halinde, mücbir sebebin devamı süresince ilgili kambiyo müdürlüklerince ihracatçıya üçer aylık dönemler itibariyle ek süreler verilmekteydi. Söz konusu madde aşağıdaki şekilde değiştirilerek ek sürenin altışar aylık dönemler itibariyle verilmesi uygulaması getirilmiştir. Diğer taraftan mücbir sebepler dışında kalan “haklı durumlar”ın varlığı halinde, ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin olarak 6 aydan daha fazla süreyle ek süre verilebilecektir. Bu kapsamdaki 1 yıla kadar olan ek süre taleplerini kambiyo müdürlükleri değerlendirecek, 1 yılı aşan ek süre taleplerini ise Hazine Müsteşarlığı sonuçlandıracaktır.
Eski Şekil Yeni Şekil
Madde 22 – İhracat bedelinin süresi içerisinde yurda getirilmesi ve bir bankaya veya özel finans kurumuna satılmasına engel olan ve aşağıda belirtilen mücbir sebep hallerinde mücbir sebebin devamı müddetince ilgili Kambiyo Müdürlüğünce ihracatçıya 3’er aylık dönemler itibariyle ek süre verilir.
Aşağıda belirtilen mücbir sebep halleri dışında kalan haklı durumların varlığı halinde, ihracat bedelinin yurda getirilmesine ilişkin ek süre talepleri Hazine ve Dış ticaret Müsteşarlığınca inceleni sonuçlandırılır
Madde 22- İhracat bedelinin süresi içerisinde yurda getirilmesi ve bir bankaya veya özel finans kurumuna satılmasına engel olan ve aşağıda belirtilen mücbir sebep hallerinde mücbir sebebin devamı müddetince ilgili Kambiyo Müdürlüğünce ihracatçıya 6’şar aylık dönemler itibariyle ek süre verilir.
Aşağıda belirtilen mücbir sebep halleri dışında kalan haklı durumların varlığı halinde, ihracat bedelinin yurda getirilmesine ilişkin bir yıla kadar olan ek süre talepleri, ihracatçının haklı durumu belirten yazılı beyanına istinaden altışar aylık devreler halinde kambiyo müdürlüklerince, bir yıllık süreden sonraki ek süre talepleri Müsteşarlıkça incelenip sonuçlandırılır.
3. İHRACAT BEDELİNİN EKSİK GETİRİLEN KISMININ BELLİ BİR TUTARIN ALTINDA KALMASI HALİNDE İHRACAT HESABININ KAPATILMASINDA GEÇERLİ OLAN TUTAR 50.000 ABD DOLARINDAN 100.000 ABD DOLARINA ÇIKARILMIŞTIR :
Bilindiği gibi 91-32/5 sayılı Tebliğin “Terkin” başlıklı 23’üncü maddesi, ihracat bedelinin yurda getirilememesi veya eksik getirilmesi halinde, 50.000 ABD Doları veya eşitine kadar eksikliklerde, haklı ve mücbir sebep aranmaksızın aracı banka ve özel finans kurumlarının ihracat hesabını kapatmasını öngörmekteydi. Mücbir sebep hallerini göz önünde bulundurmak suretiyle 100.000 ABD Doları veya eşitine kadar eksikliklerde ise ihracat hesabını kapatmaya kambiyo müdürlükleri yetkili bulunmaktaydı. Tebliğin söz konusu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilerek 50.000 ABD Dolarlık had 100.000 ABD Dolarına, 100.000 ABD Dolarlık had ise 200.000 ABD Dolarına çıkarılmıştır.
Eski Şekil Yeni Şekil
Madde 23 – Her bir ihracat
partisindeki;
a) Haklı ve mücbir sebeplerin varlığı aranmaksızın, 50.000 ABD Doları veya eşitine kadar noksanlıklarda aracı banka ve özel finans kurumlarınca,
b) Tebliğin 22 nci maddesinde belirtilen mücbir sebep halleri göz önünde bulundurulmak suretiyle 100.000 ABD Doları veya eşitine kadar noksanlıklarda Kambiyo Müdürlüklerince,
c) İlgili ihracatçının bir önceki takvim yılında veya cari yılda getirdiği döviz tutarının yüzde birine kadar noksanlıklarda mücbir sebeplerin varlığı aranmaksızın Kambiyo Müdürlüklerince,ihracat hesapları kapatılır.
Madde 23 – Her bir ihracat işlemine ilişkin gümrük beyannamesindeki kayıtlı fatura bedeli dikkate alınmak suretiyle;
a) 100.000 ABD Doları veya eşitine kadar noksanlıklarda haklı veya mücbir sebeplerin varlığı aranmaksızın aracı banka veya özel finans kurumlarınca,
b) 200.000 ABD Doları veya eşitine kadar noksanlıklarda Tebliğin 22 nci maddesinde belirtilen mücbir sebep hallerine istinaden kambiyo müdürlüklerince,
c) İhracatçının bir önceki takvim yılında ve⁄veya cari yılda yurda getirdiği ihracat bedeli döviz tutarının yüzde beşine kadar noksanlıklarda mücbir sebeplerin varlığı aranmaksızın kambiyo müdürlüklerince, ihracat hesapları kapatılır.
Tebliğin 31’inci maddesi de aynı paralelde değiştirilmek suretiyle ithalat hesaplarının da aynı hadler dahilinde terkin edilmesi sağlanmıştır.
4. İHRACAT BEDELİNİN SÜRESİNDE YURDA GETİRİLMEMESİ HALİNDE UYGULANACAK PROSEDÜR :
91-32/5 sayılı Tebliğin 25’inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmek suretiyle, ihracat bedellerinin süresi içinde yurda getirilmemesi halinde uygulanacak olan ihbar prosedürü yeniden düzenlenmiştir.
Eski Şekil Yeni Şekil
Madde 25 – Genel olarak yurtdışına ticari amaçla mal ihracında,bedelleri yurda getirilme süresi içinde gelen ihracat ile ilgili hesaplar aracı bankalar veya özel finans kurumlarınca kapatılır.
Süresi içinde kapatılmayan hesaplar aracı bankalar veya özel finans kurumlarınca on işgünü içinde muamelenin safhalarını belirten taahhütlü bir mektup göndermek veya makbuz
mukabili teslim etmek suretiyle ilgili Kambiyo Müdürlüğüne ihbar edilir.
Kambiyo Müdürlüklerince, ihbarı müteakip 20 işgünü içinde ilgililere ihracat hesaplarının kapatılmasını teminen, 90 gün süreli ihtarname gönderilir. Bu süre içinde hesapların kapatılması veya Mûcbir sebep halinin belgelenmesi gereklidir.
Madde 25 – Genel olarak yurtdışına ticari amaçla mal ihracında,bedelleri yurda getirilme süresi içinde gelen ihracat ile ilgili hesaplar aracı bankalar veya özel finans kurumlarınca kapatılır.
Süresi içinde kapatılmayan hesaplar aracı bankalar veya özel finans kurumlarınca on işgünü içinde muamelenin safhalarını belirten taahhütlü bir mektup göndermek veya makbuz
mukabili teslim etmek suretiyle ilgili Kambiyo Müdürlüğüne ihbar edilir.
İhbarı müteakip, ihracat bedeli dövizin yurda getirildiğinin tevsiki halinde, açık ihracat hesapları kambiyo müdürlüklerince kapatılır.
Kambiyo müdürlüklerince, ihbarı müteakip 20 iş günü içinde ilgililere ihracat hesaplarının kapatılmasını teminen 90 gün süreli ihtarname gönderilir. Bu süre içinde hesapların kapatılması veya 22 nci maddede belirtilen mücbir sebep hallerinin ya da haklı durumun belgelenmesi gereklidir.
Tebliğin 30’uncu maddesi de değiştirilerek, ithalat hesabının kapatılmaması halinde yapılması gereken ihbar uygulaması yeni esaslara bağlanmıştır.